GIS w szkole ponadpodstawowej – nowa podstawa programowa


e-book "Mapy w QGIS 3.4" już w sprzedaży

GIS w nowej podstawie programowej pojawia się nie tylko w rozszerzonym zakresie nauczania, ale także w podstawowym. Dlatego też kwestia wykorzystania GIS w szkole ponadpodstawowej była jednym z tematów spotkania Polskiej Grupy Użytkowników QGIS podczas czerwcowego spotkania w Poznaniu.

Czego potrzebują nauczyciele aby skutecznie wdrażać GIS w szkole?

Podczas dyskusji na spotkaniu i później w kuluarach pojawiło się ważne pytanie – czego tak na prawdę potrzebują nauczyciele aby wykorzystywać GIS w szkole? Czy gotowych scenariuszy lekcji, w których będzie dokładnie opisane co i jak kliknąć, czy też podniesienia własnych kwalifikacji i nabycia umiejętności obsługi QGIS, co umożliwi im samodzielne przygotowanie materiałów, zaplanowanie lekcji?

Ja stoję na stanowisku, że celem powinna być edukacja nauczycieli (ogólnodostępne instrukcje, szkolenia stacjonarne, szkolenia online, skrypty umożliwiające samodzielna naukę), aby mieli oni w swoich rękach narzędzie umożliwiające przygotowanie scenariuszy lekcji, czy materiałów edukacyjnych zgodnie z indywidualnymi pomysłami i zapotrzebowaniem (na przykład dotyczących najbliższej okolicy). Czyli po prostu samodzielne wykorzystanie GIS w szkole.

A jakie jest Twoje zdanie na ten temat? Zapraszam do dyskusji w komentarzach.

GIS w podstawie programowej

Wymagania podstawy programowej (wyciąg z rozporządzenia znajduje się na dole strony) koncentrują się wokół następujących zagadnień GISowych:

  • wizualizacja różnego typu danych (liczbowych, jakościowych);
  • tworzenie map (wydruki, elementy mapy);
  • praca z danymi GPS;
  • źródła danych – skąd i jak pobrać lub wyświetlić dane;
  • złączenia danych (praca z danymi GUS oraz granicami jednostek administracyjnych)

Ankieta wśród nauczycieli wykazała, że największym zainteresowaniem cieszą się zagadnienia związane z wizualizacją danych. W związku z tym, część kartograficzna w ebooku będzie odpowiednio rozbudowana.

Ebook “Mapy w QGIS 3.4 od podstaw”

Przygotowałam podręcznik (e-book), w którym zawarłam podstawowe informacje i instrukcje umożliwiające zapoznanie się z obsługą QGIS nawet osobom, które nigdy nie miały z nim do czynienia. Solidne podstawy pozwolą potem samodzielnie pogłębiać wiedzę i umiejętności!

W ebooku kładę nacisk na zagadnienia, które znajdują się w nowej podstawie programowej. Zawiera on konieczne minimum teorii oraz przede wszystkim tutoriale i instrukcje jak wykonać krok po kroku różne mapy w QGIS.

Pobierz bezpłatny rozdział!

Jeśli nie jesteś nauczycielem i po prostu chcesz nauczyć się pracować z QGISem i samodzielnie wykonywać mapy – ten ebook jest również dla Ciebie!


Pobierz bezpłatny rozdział dzięki któremu będziesz wiedział jak zrobić kartogram wykorzystując dane GUS

Jeśli jesteś zainteresowana(y) e-bookiem – już teraz możesz pobrać jeden bezpłatny rozdział (“Jak stworzyć kartogram z danych statystycznych GUS“), dzięki któremu krok po kroku:

  • pobierzesz dane GUS,
  • połączysz je z warstwami shp granic administracyjnych udostępnianych przez GUGiK,
  • dowiesz się jak zrobić kartogram,
  • nauczysz się jak wydrukować mapę, którą stworzysz (z tytułem, legendą i podziałką) .

Przetestuj instrukcję i podziel się uwagami pod tym postem lub po prostu napisz do mnie: info@alinagerlee.pl


GIS w szkole – podstawa programowa dla geografii

Wyciąg z Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz.U.z 2018 r. poz. 467), w zakresie zagadnień związanych z GIS (wybór mój):

“GEOGRAFIA – ZAKRES PODSTAWOWY

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Źródła informacji geograficznej, technologie geoinformacyjne oraz metody prezentacji danych przestrzennych: obserwacje, pomiary, mapy, fotografie, zdjęcia satelitarne, dane liczbowe oraz graficzna i kartograficzna ich prezentacja. Uczeń: 

(…)

6) wykazuje przydatność fotografii i zdjęć satelitarnych do pozyskiwania informacji o środowisku geograficznym oraz interpretuje ich treść;

7) określa współrzędne geograficzne za pomocą odbiornika GPS;

8) podaje przykłady wykorzystania narzędzi GIS do analiz zróżnicowania przestrzennego środowiska geograficznego. 

(…)

XIV. Regionalne zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Polski: podział na regiony fizycznogeograficzne, budowa geologiczna i zasoby surowcowe, ukształtowanie powierzchni, sieć wodna, warunki klimatyczne, formy ochrony przyrody, stan środowiska przyrodniczego. Uczeń:

(…)

10) dokonuje analizy stanu środowiska w Polsce i własnym regionie oraz przedstawia wnioski z niej wynikające, korzystając z danych statystycznych i aplikacji GIS;

(…)

GEOGRAFIA – ZAKRES ROZSZERZONY

Cele kształcenia – wymagania ogólne

(…)

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

(…)

3. Wykonywanie podstawowych map z wykorzystaniem narzędzi GIS;

(…)

10. Wykorzystanie narzędzi GIS w analizie i prezentacji danych przestrzennych.

(…)

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

(…)

I. Metody badań geograficznych i technologie geoinformacyjne: wywiady, badania ankietowe, analiza źródeł kartograficznych, wykorzystanie technologii informacyjnokomunikacyjnych i geoinformacyjnych do pozyskania, tworzenia zbiorów, analizy i prezentacji danych przestrzennych. Uczeń:

(…)

3) stosuje wybrane metody kartograficzne do prezentacji cech ilościowych i jakościowych środowiska geograficznego i ich analizy z użyciem narzędzi GIS;

4) wykorzystuje odbiornik GPS do dokumentacji prowadzonych obserwacji;

5) wykorzystuje technologie informacyjno-komunikacyjne i geoinformacyjne do pozyskiwania, przechowywania, przetwarzania i prezentacji informacji geograficznych;

(…)

XVI. Elementy przestrzeni geograficznej i relacje między nimi we własnym regionie – badania i obserwacje terenowe. Uczeń:

(…)

5) wykorzystując dane GUS oraz narzędzia GIS, analizuje i wyjaśnia strukturę użytkowania gruntów rolnych na terenach wiejskich lub gruntów zabudowanych i urbanizowanych na terenach miejskich własnego regionu;

(…).

Warunki i sposób realizacji

Przedstawione treści kształcenia (wymagania szczegółowe) podzielone na 16 działów tematycznych w zakresie podstawowym oraz 23 działy w zakresie rozszerzonym, oznaczonych cyframi rzymskimi, zakładają ich realizację w klasach od pierwszej do czwartej. Proponuje się następujące założenia realizacji poszczególnych działów tematycznych w danej klasie (w nawiasie podano orientacyjną liczbę godzin, jaką należy przeznaczyć na realizację danego działu kształcenia):

KlasaZakres podstawowyZakres rozszerzony
PierwszaDziały I–VI (łącznie 26 godz.), w tym: dział I – 4 godz., II – 3, III – 6, IV – 4, V – 6, VI – 3.Działy I–VI (łącznie 26 godz.), w tym: dział I – 4 godz., II – 4, III – 4, IV – 4, V – 8, VI – 2.
DrugaDziały VII – XIII (łącznie 52 godz.), w tym: dział VII – 7 godz., VIII – 13, IX – 5, X – 5, XI – 7, XII – 5, XIII – 10.Działy VII – XII (łącznie 26 godz.), w tym: dział VII – 3 godz., VIII – 6, IX – 3, X – 3, XI – 5, XII – 6.
TrzeciaDziały XIV – XVI (łącznie 26 godz.), w tym: dział XIV – 12 godz., XV – 12, XVI – 2.Działy XIII – XVI (łącznie 52 godz.), w tym: dział XIII – 8 godz., XIV – 14, XV – 10, XVI – 20.
CzwartaLiceum ogólnokształcące: Działy XVII – XXIII (łącznie 40 godz.), w tym: dział XVII – 4 godz., XVIII – 9, XIX – 4, XX – 5, XXI – 7, XXII – 6, XXIII – 5. Technikum: Działy XVII – XX (łącznie 22 godz.), w tym: dział XVII – 4 godz., XVIII – 9, XIX – 4, XX – 5.
Piąta (tylko technikum)Technikum: Działy XXI – XXIII (łącznie 18 godz.), w tym: dział XXI – 7 godz., XXII – 6, XXIII – 5

(…)

W zakresie podstawowym, ważną rolę przypisuje się źródłom informacji geograficznej, które odpowiednio wykorzystywane pozwalają uczniom na kształtowanie umiejętności poszukiwania wiadomości o zjawiskach, procesach i obiektach geograficznych w różnych skalach: globalnej, regionalnej, krajowej i lokalnej. Natomiast wiele zapisów wymagań w połączeniu ze stosowaniem technologii geoinformacyjnych umożliwia przetwarzanie pozyskanych z różnych źródeł informacji danych statystycznych i przestrzennych. Umiejętności znajdowania informacji oraz jej przetwarzania są podstawą rozwoju osobistego ucznia. Należy podkreślić, że wszystkie przewidziane w tym dziale wymagania dotyczące źródeł i metod pozyskiwania oraz prezentowania danych będą poznawane w toku całego procesu kształcenia. 

(…)

Szczególną rolę przypisuje się w zakresie ponadpodstawowym wykorzystaniu w poznawaniu świata i wykrywaniu złożonych problemów środowiska geograficznego technologii geoinformacyjnych (w tym GIS). Stosowanie technologii geoinformacyjnych i aplikacji GIS czyni z geografii nowoczesną dyscyplinę oraz zdecydowanie rozszerza możliwości sfery poznawczej ucznia. Umiejętnościami rozwijanymi przez stosowanie technologii geoinformacyjnych są:

1) wyszukiwanie wybranych lokalizacji na mapie;

2) wyszukiwanie danych i informacji w geoportalach;

3) pobieranie informacji i dokumentów z różnych źródeł;

4) obsługa narzędzia mapy (nawigacja po mapie);

5) analiza zdjęć lotniczych i satelitarnych i wnioskowanie na ich podstawie;

6) ocena aktualności i wiarygodności danych;

7) wykorzystywanie aplikacji z zasobów internetu;

8) określanie prawidłowości lub przypadkowości w rozmieszczeniu zjawisk w przestrzeni geograficznej – określanie powiązań i współwystępowania w przestrzeni;

9) wykorzystanie uzyskanych informacji oraz danych do prezentacji multimedialnej.

(…)

W celu realizacji niektórych wymagań konieczna jest współpraca z nauczycielem informatyki, dostęp do pracowni informatycznej oraz nowoczesnych narzędzi, zasobów i rozwiązań wspierających. Dotyczy to zwłaszcza wykorzystania narzędzi GIS i narzędzi graficznych do przetwarzania informacji statystycznych.”


Jeśli ten wpis był dla Ciebie interesujący - pokaż go proszę komuś, kogo może zaciekawić, udostępnij w mediach społecznościowych:

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *