Wizualizacja danych na mapie – zasady

Trochę czasu minęło od ostatniego wpisu, więc najwyższa pora wracać do pisania. Przeczytałam ostatnio artykuł o tym, jakimi zasadami należy kierować się, aby stworzyć dobrą mapę (Cartographic design principles). W sieci można znaleźć różne wskazówki dotyczące tego, na co zwracać uwagę tworząc mapy, ale te zasady spodobały mi się szczególnie – są to jednocześnie dobre praktyki wizualizacji wszelkich danych, nie tylko przestrzennych. Bazują one na dziesięciu zasadach dobrego designu, opracowanych przez Dietera Ramsa *, projektanta zajmującego się przede wszystkim wzornictwem przemysłowym a kojarzonego głównie z projektów dla firmy Braun, Jest on uznawany za jednego z najbardziej wpływowych projektantów XX wieku a swoje projektowanie podsumował hasłem “Mniej, ale lepiej”. Wizualizacja danych na mapie (i nie tylko na mapie) rządzi się podobnymi zasadami.

Jeden z projektów Dietera Ramsa

Wizualizacja danych na mapie, czyli zasady tworzenia map

Ordnance Survey – the national mapping agency of Great Britain zmodyfikowała “Dekalog Ramsa” pod kątem tworzenia map (skracając go jednocześnie do 8. punktów) i te właśnie osiem zasad chciałabym Wam przybliżyć:

Zasada 1. Zrozumienie czego oczekuje użytkownik/odbiorca

To jest absolutnie konieczne. Trzeba wiedzieć czego odbiorca oczekuje, co ma być przedstawione na mapie, jaki jest jej cel. Czy odbiorcą jest turysta, czy na mapie mają być przedstawione wyniki jakiś badań czy też może lokalizację punktów obsługi klienta jakiejś firmy. Przy okazji – polecam wywiad z Tomem Harrisonem (pracownikiem parku narodowego, geografem, kartografem), który wie, że na prawdę dobrej mapy turystycznej nie da się zrobić zza biurka.

Zasada 2. Uwzględnienie tego, w jakim formacie mapa będzie drukowana/wyświetlana

Ważne kwestie techniczne – w zależności od formatu druku, rozdzielczości, czy też sposobu korzystania z mapy (papierowa, mobilna) należy dobrać odpowiednią wielkość czcionki, szerokość linii, wielkość i kolorystykę poszczególnych elementów a także dokładność ich położenia czy przebiegu granic (odpowiedni stopień generalizacji).

Zasada 3. Różnicowanie wizualne elementów zależnie od ich istotności

Ważne jest, aby odbiorca od razu rozpoznał, co chcemy na mapie przedstawić, a które elementy stanowią tylko tło dla tych informacji. Aby było to jasne i czytelne, do wyróżnienia określonych elementów możemy wykorzystać np. kontrast, wielkość obiektów, cieniowanie, kolory czy teksturę.

Zasada 4. Prostota, czyli “Mniej znaczy lepiej”

Zasadę tę ładnie ilustruje cytat: “Doskonałość jest osiągnięta nie wtedy, gdy nie można nic już dodać, ale wtedy, gdy nie można już nic zabrać” (Antoine de Saint-Exupéry, tłumaczenia na polski za Wikicytaty). Po prostu unikajmy na mapie elementów, które są zbędne.

Zasada 5. Czytelność

Czytelna mapa to taka na której wszystkie elementy są widoczne, możliwe do rozpoznania i zrozumiałe. Trzeba zatem dopasować sygnatury do skali i docelowej wielkości mapy. Czytelność wiąże się też ściśle z generalizacją treści mapy, np. poprzez uproszczenie kształtów, przewiększenie lub pominięcie wybranych obiektów. Tekst na mapie powinien być czytelny i nie utrudniać identyfikacji elementów mapy.

Zasada 6. Konsekwencja i logika w stosowaniu symboli, zachowanie konwencji

Patrząc na mapę zwykle intuicyjnie potrafimy powiedzieć, które ulice są główne a które lokalne. I zazwyczaj rozpoznajemy, że to są ulice i drogi. Dzieje się tak między innymi dlatego, że jest zachowana pewna konwencja, do której jesteśmy przyzwyczajeni. Kolory mocniejsze, bardziej wyraziste zazwyczaj oznaczają coś ważniejszego. Trzymając się hierarchii i konwencji ułatwiamy czytelnikowi odbiór mapy.

Zasada 7. Szeroki dostęp – łatwość interpretacji, czytelność dla nie-fachowców, dostępność dla słabowidzących i daltonistów, dostępność danych i formatów (open data)

Autor tych zasad podkreśla wagę różnych aspektów dostępności. Dotyczy ona zarówno samej mapy, która powinna być przyjazna odbiorcom, jak i stosowaniu ‘otwartych’ formatów danych i rozwiązań.

Zasada 8. Kompozycja elementów na mapie – zachowanie równowagi

Harmonijna kompozycja elementow mapy czyli tytułu, podziałki, legendy, dodatkowych informacji i opisów jest ważnym elementem, który ułatwia jej odbiór i zrozumienie.

Jak myślicie, czy coś jeszcze należałoby dodać do tych zasad? Zgadzacie się z nimi? A może znacie jakieś ciekawe artykuły/strony dotyczące podstawowych zasad tworzenia map? Podzielcie się w komentarzu swoimi przemyśleniami.